به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد حقوق بشر آیتالله سید محمود هاشمی شاهرودی در سال 1327 هجری شمسی در شهر نجف و در خانواده‌ی مذهبی و از سادات منسوب به امام حسین(ع) چشم به جهان گشود.
دوران تحصیل:
آیتالله هاشمی شاهرودی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه علویه نجف به پایان رسانید و سپس به تحصیلات حوزوی روی آورد. او با توجه به موقعیت علمی خانوادگی و نیز با توجه به هوش و استعداد سرشار و کوشش فراوان خود، در مدتی اندک توانست دروس دوره سطح را به پایان رساند.
پس از آن به حلقه درس آیت الله العظمی شهید سید محمد باقر صدر(اعلی‌الله مقامه الشریف) پیوست و سالها در خدمت استاد خود، مبانی اجتهاد در اصول و فقه را به خوبی آموخت و در درس دیگر مراجع آن روز نجف ـ از جمله امام خمینی(ره) نیز با جدیت شرکت جست و بهره‌های فراوان برد.
استادان:
آیتالله هاشمی شاهرودی در سالهای تحصیل خود از محضر استادان بسیاری بهره برد. مهم‌ترین و اصلی‌ترین استاد او در درس خارج، آیت الله العظمی شهید سید محمد باقر صدر بود. آن شهید سعید که از افتخارات شیعه و مرجعیت به شمار می‌آید، شاگردان بسیاری را به عالم اسلام، تقدیم داشته است. شهید صدر که از حافظه و استعدادی سرشار برخوردار بود، توانست با نوآوریهای فراوان در فقه و اصول و دیگر علوم اسلامی و به روز ساختن مباحث علوم دینی و نیز نگاشتن کتب درسی در زمینه‌های یاد شده، گام مهمی بری تعالی اسلام و تشیع بردارد و از این رهگذر، شاگردان او، همچون آیتالله العظمی سید محمود هاشمی شاهرودی(مد ظله)، این خدمات و اندیشه‌ها را پی گرفتند.
از دیگر استادان آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی، حضرت امام خمینی(قدس سره) را می‌توان نام برد. وی سالها در محضر ایشان به تحکیم مبانی اجتهادی خود می پرداخت.
فعالیتهای علمی و فرهنگی:
آیتالله العظمی هاشمی شاهرودی در دوران حیات پربرکت خود، فعالیتهای بسیاری را در زمینه‌های علمی و فرهنگی به انجام رسانید. در یکی از دیدارهای اعضاء مجلس اعلای عراق، امام خمینی(ره) با توجه به شناخت خود، از ایشان می‌خواهد که تدریس در حوزه علمیه قم را بر هر کاری ترجیح دهد و به تربیت طلاب مستعد در زمینه‌های علمی و اخلاقی بپردازد.
وی نیز با ورود به ایران ـ در فروردین 1358 ـ به تدریس درس خارج فقه و اصول می‌پردازد. طلاب بسیاری از محضر ایشان بهره‌مند شده‌اند. ویژگی درس ایشان دقت فراوان، تسلط بر مباحث و نوآوری در زمینه های متعدد و مختلف علمی است.
آیت الله هاشمی شاهرودی ریاست دو کنگره مهم نقش زمان و مکان در اندیشه امام خمینی(ره) و نخستین کنگره دایرة المعارف فقه اسلامی را بر عهده داشت که هر دو کنگره با استقبال بزرگان و فضلاء حوزه و دانشگاه و اندیشمندان خارجی و داخلی مواجه شد.
از خدمات دیگر وی، ریاست مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامی با حکم مقام معظم رهبری است. مقام معظم رهبری در حکم خود، خطاب به وی می‌فرماید: «جناب عالی را که چهره درخشانی در علم و عمل بوده و بحمدالله از مقام والایی در فقه و علوم مرتبط با آن برخوردارید، برای انجام این اقدام بزرگ، شایسته دانسته و مسؤولیت ایجاد و اداره مؤسسه ای برای تهیه این دایرة المعارف را به جناب عالی محول می‌کنم».
از آیتالله العظمی هاشمی شاهرودی (مد ظله)مقالات فراوانی در فصلنامه فقه اهل بیت به چاپ رسیده است. همچنین وی در زمینه‌های گوناگون کتابهایی منتشر کرده است که برخی از آنها به شرح زیر است:
1 ـ بحوث فی علم الاصول (تقریرات درسهای اصول شهید صدر در 7 جلد)؛ 2 ـ کتاب الخمس (2 جلد)؛ 3 ـ مقالات فقهیه؛ 4 ـ قاعده فراغ و تجاوز؛ 5 ـ حکومت اسلامی؛ 6 ـ جهان بینی اسلامی؛ 7 ـ تفسیر موضوعی بخشی از نهج البلاغه؛ 8 ـ تفسیر آیه «مودت ذی القربی»؛ 9 ـ بحوث فی الفقه الزراعی؛ 10 ـ محاضرات فی الثورة الحسینیة؛ 11 ـ الصوم، تربیة و هدایة؛ 12 ـ کتاب الاجارة (2 جلد)؛ 13 ـ کتاب الزکاة 14-کتاب المضاربة 15-قراءات فقهیه معاصره 16-بحثهایی پیرامون اصول فقه 17- درسنامه اصول فقه 18- رساله توضیح المسائل 19- مناسک حج فارسی وعربی 20 – الصوممسائلوردود 21- پرسشها وپاسخهایی پیرامون روزه و.......
فعالیتهای سیاسی:
آیتالله العظمی هاشمی شاهرودی در سالهای تحصیل و تدریس، فعالیتهای سیاسی بسیاری را پدید آورده است. در پی یورش مزدوران رژیم صدام به علما و اندیشمندان در سال 1974 میلادی، آیتالله العظمی هاشمی شاهرودی به زندان افتاد و شکنجه‌های فراوان بدنی و روحی را به جان خرید. او در پی تظاهرات مردم عراق پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام(ره)، بویژه در نجف، و در گرامیداشت این پیروزی، تحت پیگرد رژیم بعث قرار گرفت و به سفارش شهید صدر(ره) به وطن خود بازگشت تا وکالت عام شهید صدر و نمایندگی او را نزد امام خمینی (ره) بر عهده گیرد.
او با ورود به ایران به خدمت امام خمینی(ره) مشرف شد و با موافقت ایشان، رابط امام(ره) و شهید صدر شد و پیامهای علمی نجف را به سمع امام(ره) می‌رساند. او با دستور آیتالله العظمی خامنه ای که در آن زمان با حکم امام(ره) مسؤولیت نهضت‌های اسلامی را بر عهده داشت، تشکیلاتِ جامعة روحانیت مبارز و مجلس اعلی عراق را به راه انداخت و آن را مدیریت و سازماندهی کرد.
او که به دستور امام(ره) تدریس و بررسی مسائل فقهی، بویژه احیای فقه حکومتی استوار بر ادلة استنباط جواهری را بر عهده داشت، در طول سالیان انقلاب از هیچ کوششی در جهت اعتلای انقلاب اسلامی ایران، دریغ نورزید.
آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی سالها از اعضای فقهای شوری نگهبان بود و در این نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اینکه با حکم مقام معظم رهبری به ریاست قوه قضائیه منصوب شد. او در طول مسؤولیت خود در قوه قضاییه، خدمات بسیاری را انجام داد که توسعه قضایی، تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها و ایجاد ارتباط مردمی از جمله آنهاست.پس از مسئولیت در قوه قضایه حضرت آیة الله العظمی هاشمی شاهرودی با شروع مجدد درسهای فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی ،مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت.
آیتالله هاشمی شاهرودی از اسفند ۱۳۸۹ تا مهر ۱۳۹۳ نایب رئیس اول مجلس خبرگان رهبری بود. وی از مهر ۱۳۹۳ تا اسفند همان سال نیز ریاست موقت این مجلس را بر عهده داشت.
آیتالله هاشمی شاهرودی در مردادماه سال گذشته، طی حکمی از جانب مقام معظم رهبری، به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، منصوب شد.
برخی مناصب سیاسی واجتماعی:
عضو مجمع جهانی اهل بیت
عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
رییس ومؤسس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت
عضو ونائب رئیس مجلس خبرگان رهبری
عضو ونائب رئیس و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
عضو فقهای شورای نگهبان
رئیس هیئت عالی حل اختلاف وتنظیم روابط قوای سه گانه
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام