به گزارش مرکز پایش ستاد حقوق بشر، فیونوئولا نی آئولن، ناظر حقوق بشر سازمان ملل در مقابله با تروریسم، گفت که آمریکا موظف است آسیب‌هایی را که به قربانیان شکنجه خود وارد کرده، جبران کند. این در حالی است که درمان پزشکی موجود، چه در زندان گوانتانامو و چه برای زندانیان آزاد شده به کشور‌های دیگر، برای مقابله با مشکلات متعددی مانند آسیب‌های مغزی، ناتوانی‌های دائمی، اختلالات خواب، بازگشت به گذشته و اختلال استرس پس از سانحه درمان نشده (PTSD) کافی نبود.
بر اساس گزارش گاردین، این افراد همگی بازماندگان شکنجه هستند، جنایتی منحصر به فرد بر اساس قوانین بین‌المللی، و نیاز فوری به مراقبت دارند؛ شکنجه افراد را می‌شکند، هدف آن این است که آنها را درمانده و ناتوان کند تا از نظر روانی از کار بیفتند.
نی آئولن که در ماه فوریه توانست به بازداشتگاه گوانتانامو دسترسی بی‌سابقه‌ای پیدا کند، جایی که ۳۰ نفر هنوز در آن نگهداری می‌شوند، درباره زندان های آمریکا گفت: در گفتوگوهایم با زندانیان فعلی و سابق در زندان‌های آمریکا آسیب‌های ناشی از آن را مشاهده کردم.
وی در گزارش بازدید چهار روزه خود دریافت که عدم ارائه مراقبت‌های تخصصی با تمرکز بر جبران تأثیر طولانی مدت شکنجه تأثیری انباشته دارد که به «رفتار ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز» و نقض قوانین آمریکا و تعهدات دولت این کشور بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی تبدیل شده است.
به گفته این ناظر حقوق بشر، بدون استثنا، هر فردی که من ملاقات کردم، شرایط پزشکی مربوط به آسیب جسمی ناشی از شکنجه، یا ناراحتی‌های روانی عمیق مانند اضطراب، افسردگی، ضربه شدید روحی و افکار خودکشی را نشان می‌دهد.
شدیدترین سوء استفاده‌ها تا ۲۰ سال پیش در جریان برنامه شکنجه مظنونان تروریسم از سوی سیا پس از ۱۱ سپتامبر رخ داد؛ دستکم ۱۱۹ نفر روش‌های شکنجه را تحمل کرده بودند که به تعبیری به عنوان «تکنیک‌های بازجویی پیشرفته» شناخته می‌شود.
گزارشگر ویژه سازمان ملل، گفت که با وجود گذشت زمان، برخورد‌های فیزیکی و روانی ادامه دارد؛ خط تقسیم بین گذشته و حال برای این مردان بسیار باریک است و برای برخی از آنها وجود ندارد: برخی از این افراد به شدت تحت تاثیر اعمال شکنجه آسیب دیده‌اند.
«آئولن»، استاد حقوق در دانشگاه مینه‌سوتا و در دانشگاه کوئینز در بلفاست، میگوید که به طور متناقض، آمریکا یک پیشرو جهانی در ابداع درمان برای بازماندگان شکنجه است؛ ارتش آمریکا و همچنین مراکز دانشگاهی که با پناهجویان از سراسر جهان کار می‌کنند، درک علمی پیشرفته‌ای از نحوه کمک به قربانیان برای مقابله با آن داشتند و با این حال، دانش به دست آمده از سوی آمریکا در مورد کسانی که تحت شکنجه این کشور قرار گرفتند، اعمال نشد.
این مقام سازمان ملل، گفت: آمریکا برخی از بهترین امکانات و قابلیت‌های درمان شکنجه را در جهان دارد و آن را به دیگران صادر می‌کند، اما متأسفانه برای مردانی که در حال حاضر در گوانتانامو بازداشت هستند استفاده نشده است و حتی یک نفر که از بازداشتگاه آزاد شده باشد توانبخشی کافی نداشته است.
یکی از خواسته‌های اصلی گزارشگر سازمان ملل این است که افراد بازداشت شده باید از سوی پرسنل پزشکی مستقل درمان شوند؛ در حال حاضر، آنها از سوی پزشکان نظامی که یونیفرم می‌پوشند درمان می‌شوند و این به تنهایی باعث تحریک می‌شود.
برای این زندانیان، یونیفرم نظامی با عدم اعتماد عمیق و سابقه سوء استفاده از درمان پزشکی همراه است؛ فردی که شکنجه شده است می‌تواند اعتماد خود را به کل سیستم از دست بدهد.
به ناظر سازمان ملل اجازه داده شد تا از تمامی دسته‌های زندانیان گوانتانامو از جمله گروه پنج نفری به اصطلاح «ارزشمند» که متهم به طراحی حملات ۱۱ سپتامبر هستند، بازدید کند؛ او به دلایل حفظ حریم خصوصی از کسانی که ملاقات کرده است نام نمی‌برد و جزئیاتی از وضعیت آنها ارائه نمی‌دهد.
برخی از زندانیان علنا در مورد مشکلات طولانی مدت ناشی از شکنجه صحبت کرده‌اند. نی آئولن استدلال کرد که کمک به قربانیان شکنجه آمریکا برای غلبه بر بیماری‌های خود کار درستی در سطوح مختلف است. این درست نیست که افرادی که برای مدت طولانی به حال خود رها شده‌اند، تنها رنج ببرند.