به گزارش خبرنگار ستاد حقوق بشر، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد مصدق در دومین روز کارگاه تخصصی عدالت نوجوانان، با توجه به قوانین و اصول جزایی اسلام در رابطه با کودکان و نوجوانان گفت: در مکتب اسلام جهان آفرینش ‌هدفمند و نظام‌مند و به طور کلی آفرینش حکیمانه است. 

مصدق تاکید کرد: از دیدگاه مکتب اسلام انسان در بین همه موجودات عالم تنها موجودی است که شایستگی جانشینی خدا را در روی زمین دارد و دیگر اینکه از دیدگاه اسلام در نظام آفرینش همه چیز برای انسان آفریده شده است.

وی همچنین تصریح کرد: از دیدگاه مکتب اسلام کودکان و نوجوانان که گروه سنی خاصی از انسان را تشکیل می‌دهند جایگاه خاصی دارند و اسلام به کودکان و نوجوانان اهمیت بسیار داده است.

معاون قضایی و حقوقی سازمان قضایی نیروهای مسلح در ادامه افزود: با نگاه به قوانین و حقوق کودک در مکاتب مختلف و ملاحظه کنوانسیون‌های مختلف در این رابطه در می‌یابیم که مکتب اسلام مسائل کودک را فراتر از مسائلی می‌داند که در مکاتب دیگر مطرح است. به عنوان مثال در کنوانسیون حقوق کودک آغاز کودکی را از بدو تولد می ‌داند در حالی که در تعالیم اسلام حقوق کودک نه تنها از زمان انعقاد نطفه در رحم مادر بلکه از زمان انتخاب همسر برای والدین ترسیم می شود. اسلام توصیه می‌کند به هنگام ازدواج و تشکیل زندگی مشترک هر یک از زوجین در صفات و خصلت‌های روحی و جسمی طرف مقابل دقت کنند که محصول زندگی مشترک آنها فرزندی سالم باشد.

مصدق با تاکید بر اینکه سقط جنین در مکتب اسلام ممنوع است، افزود: شخصی که این عمل زشت را مرتکب شود ،مجازات خواهد شد زیرا با ارتکاب این جرم حق ادامه حیات از کودک گرفته می‌شود.

معاون قضایی و حقوقی سازمان قضایی نیروهای مسلح در ادامه باطرح سوالاتی نظیر اگر کودکی مرتکب جرم شود از دیدگاه اسلام چگونه مجازات می‌شود و اینکه اساسا مسوولیت کیفری اطفال چگونه است؟ گفت: درشریعت اسلام تا کسی مسئولیت نداشته باشد قابل تعقیب و مجازات نیست و کسی می‌تواند مسئولیت جزایی داشته باشد که اهلیت داشته باشد و اهلیت زمانی حاصل می‌شود که شخص دارای سه ویژگی عقل، بلوغ و اختیار باشد.

مصدق با بیان اینکه نگاه شریعت اسلام به موضوع اهلیت از درخشان‌ترین موضوعات دراین آیین است، گفت:  موضوع اهلیت در مکاتب اروپایی بعد از رنسانس مطرح شده و تاریخ نمونه‌های فراوانی از محاکمه و مجازات‌های شدید کودکان، حیوانات و حتی اشیاء را در اروپا گواهی می‌دهد که تا اواخر قرن هجدهم رواج داشته است.

معاون قضایی و حقوقی سازمان قضایی نیروهای مسلح ادامه داد: بنابراین بلوغ یکی از شرایط اهلیت است و تا زمانیکه حاصل نشده شخص نمی‌تواند مسئولیت جزایی داشته باشد و به همین جهت عدم مسئولیت کیفری کودکان به عنوان یک اصل کلی در مکتب اسلام پذیرفته شده است که این عدم مسئولیت کیفری شامل تعدد جرم،‌تکرار جرم ،مشارکت در ارتکاب جرم و ... می‌شود.

مصدق ، سپس با اشاره به اینکه باید دید کودک به چه کسی گفته می شود، افزود: در فقه اسلامی طفل به کسی گفته می‌شود که به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد که برای دختران 9 سال قمری و برای پسران 15 سال قمری است که این موضوع در تبصره یک ماده 1210 قانون مدنی به صراحت آماده است.

وی درخصوص مسئولیت کیفری کودکان گفت:  حداقل سن مسئولیت کیفری از هفت سال تا 18 سال و برخی تا بیست و اندی سال شناور است که البته تفاوت مسئولیت کیفری دختران و پسران در اسلام ناشی از تفاوت‌های طبیعی (فیزیولوژیکی، روحی و فکری) آنها است و این امتیاز مکتب اسلام در میان سایر مکاتب است که میان مسئولیت کیفری دختران و پسران تفاوت قائل شده است.

معاون قضایی و حقوقی سازمان قضایی نیروهای مسلح ادامه داد: بر اساس قانون در کشور ما افراد کمتراز 18 سال برای دفاع حتما باید دارای وکیل باشند بنابراین کودکان هیچ‌گونه مسئولیت کیفری ندارند و تا 18 سال از نظر آیین و روش رسیدگی تسهیلی برای آنان در قوانین موضوعه پیش‌بینی شده است.

مصدق با بیان این پرسش که اگر کودک فردی را به قتل برساند از دیدگاه مکتب اسلام با آن چگونه برخورد می‌شود؟ گفت: جرمی که توسط کودک انجام می‌شود به دو شکل است, اول اینکه ممکن است متوجه نفس یا عضو کسی باشد که اصطلاحا به آن جرایم جانی گفته می‌شود و دیگری اینکه ممکن است متوجه مال کسی باشد که اصطلاحا به آن جرایم مالی گفته می‌شود. مسئولیت جبران خسارت ناشی از جرم در این دو مورد در مکتب اسلام متفاوت است.

وی درپایان اظهاراتش تاکید کرد: در خصوص جرایم جانی اسلام مقرر می‌داند چنانچه کودک مرتکب قتل،جرح و ضرب شود در این خصوص مسئولیت جبران خسارت با عاقله است. در جرایم مالی از دیدگاه شریعت اسلام کودک شخصا مسئول جبران خسارت است و از این حیث عاقله هیچ مسئولیتی ندارد درصورتی که طفل مالی برای جبران خسارت نداشته باشد زیان دیده از جرم، حق مراجعه به ولی کودک را ندارد.